KPI یا شاخص‌های ارزیابی نیروی انسانی چیست؟

برای پیشرفت نیروی انسانی و پیشبرد سازمان، نیاز به تعیین شاخص‌های عملکرد و ارزیابی آنهاست. با ارزیابی عملکرد نیروی انسانی و مرتفع کردن مشکلات، گام موثری در جهت اهداف سازمان برداشته خواهد شد. این شاخص‌های ارزیابی به اختصار KPI نام دارند.  در این مقاله درباره ویژگی‌ KPI منابع انسانی و اهداف آن مفصل شرح داده شده است:

تعریف KPI منابع انسانی 

KPI مخفف عبارت Key Performance Indicator است و به معنای شاخص کلیدی عملکرد است. KPI ها معیارهایی هستند که برای اندازه‌گیری عملکرد یک سازمان یا بخشی از آن استفاده می‌شوند. در حوزه منابع انسانی، KPI ها برای اندازه‌گیری عملکرد نیروی کار و فرآیندهای منابع انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های KPI منابع انسانی

KPI های منابع انسانی باید دارای ویژگی‌های زیر باشند تا مفید و کاربردی باشند:

قابل اندازه‌گیری بودن

مهم‌ترین ویژگی یک KPI این است که قابل اندازه‌گیری باشد. این بدان معناست که باید بتوان آن را به صورت کمی اندازه‌گیری کرد، مانند درصد، نسبت، یا مقدار. به عنوان مثال، نرخ جذب نیرو می‌تواند با استفاده از فرمول زیر اندازه‌گیری شود:

نرخ جذب نیرو = تعداد افراد استخدام‌شده / تعداد افراد درخواست‌کننده کار

مرتبط بودن با اهداف

KPI باید مستقیماً با اهداف سازمان یا بخش منابع انسانی مرتبط باشد. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا مطمئن شوند که روی معیارهای مهم تمرکز می‌کنند. به عنوان مثال، اگر هدف یک سازمان افزایش رضایتمندی کارکنان باشد، یک KPI مرتبط می‌تواند میزان رضایتمندی کارکنان از کار خود باشد.

قابل دسترسی بودن

KPI باید به راحتی قابل دسترسی و جمع‌آوری باشد. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا داده‌های مورد نیاز خود را به سرعت و به راحتی جمع‌آوری کنند. به عنوان مثال، نرخ غیبت کارکنان می‌تواند از طریق سیستم حضور و غیاب سازمان جمع‌آوری شود.

زمان‌بندی‌شده

 KPI باید به صورت دوره‌ای اندازه‌گیری شود تا بتوان روند عملکرد را پیگیری کرد. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا تغییرات را در طول زمان مشاهده کنند.
علاوه بر این ویژگی‌ها، KPI های منابع انسانی باید معتبر و موثق نیز باشند. KPI معتبر معیاری است که واقعا آنچه را که ادعا می‌کند اندازه‌گیری می‌کند. KPI معتبر باید از داده‌های دقیق و قابل اعتماد جمع‌آوری شود.
در ادامه، به شرح هر یک از ویژگی‌های KPI منابع انسانی می‌پردازیم:

اعتبار و اطمینان‌پذیری

KPI باید معتبر و قابل اعتماد نیز باشد. KPI معتبر معیاری است که واقعا آنچه را که ادعا می‌کند اندازه‌گیری می‌کند. KPI معتبر باید از داده‌های دقیق و قابل اعتماد جمع‌آوری شود. به عنوان مثال، هزینه‌های منابع انسانی می‌تواند از طریق سیستم حسابداری سازمان جمع‌آوری شود.‌ انتخاب KPI های مناسب برای یک سازمان یا بخش منابع انسانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اهداف سازمان، ماهیت صنعت، اندازه سازمان و سایر عوامل.

هدف شاخص‌های منابع انسانی چیست؟

KPI های منابع انسانی می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا:

عملکرد بخش منابع انسانی را ارزیابی کنند

 KPI ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا پیشرفت خود را در طول زمان پیگیری کنند و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد انجام دهند.

معیارهای بخش منابع انسانی را پیگیری کنند

 KPI ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا مطمئن شوند که روی معیارهای مهم تمرکز می‌کنند. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا مطمئن شوند که بخش منابع انسانی در راستای اهداف سازمان حرکت می‌کند.

ارتباط بین بخش منابع انسانی و سایر بخش‌های سازمان را بهبود بخشند

 KPI ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا عملکرد بخش منابع انسانی را با عملکرد سایر بخش‌های سازمان مرتبط کنند. این امر به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند تا مطمئن شوند که بخش منابع انسانی به طور موثری به سایر بخش‌ها کمک می‌کند.

ارزش بخش منابع انسانی را به سازمان نشان دهند

KPI ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا ارزش بخش منابع انسانی را به سازمان نشان دهند. این امر می‌تواند به مدیران منابع انسانی کمک کند تا از حمایت مدیران ارشد برخوردار شوند.
انتخاب KPIهای مناسب برای یک سازمان یا بخش منابع انسانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اهداف سازمان، ماهیت صنعت، اندازه سازمان و سایر عوامل. 

مهم‌ترین شاخص‌های منابع انسانی

مهم‌ترین شاخص‌های منابع انسانی، شاخص‌هایی هستند که تأثیر زیادی بر عملکرد کلی سازمان دارند. این شاخص‌ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا عملکرد بخش منابع انسانی را ارزیابی کنند و اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد انجام دهند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین شاخص‌های منابع انسانی اشاره می‌کنیم:

نرخ جذب نیرو

نرخ جذب نیرو نسبت تعداد افراد استخدام‌شده به تعداد افراد درخواست‌کننده کار است. این شاخص نشان می‌دهد که سازمان تا چه حد در جذب افراد واجد شرایط موفق است. نرخ جذب نیرو بالا نشان‌دهنده این است که سازمان در جذب افراد واجد شرایط موفق است و می‌تواند از مزایای نیروی کار با استعداد بهره‌مند شود.

نرخ نگهداشت نیرو

نرخ نگهداشت نیرو نسبت تعداد افرادی که همچنان در سازمان مشغول به کار هستند به تعداد افرادی که در طول یک دوره زمانی مشخص از سازمان جدا شده‌اند. این شاخص نشان می‌دهد که سازمان تا چه حد در حفظ کارکنان خود موفق است. نرخ نگهداشت نیرو بالا نشان‌دهنده این است که سازمان محیط کاری مطلوبی برای کارکنان خود فراهم می‌کند و کارکنان از کار خود راضی هستند.

میزان رضایتمندی کارکنان

میزان رضایتمندی کارکنان میزان رضایت کارکنان از کار، سازمان، مدیریت و سایر عوامل مرتبط است. این شاخص نشان می‌دهد که کارکنان تا چه حد از کار خود راضی هستند. میزان رضایتمندی کارکنان بالا نشان‌دهنده این است که کارکنان از کار خود لذت می‌برند و رضایت شغلی دارند و انگیزه بالایی برای کار دارند.

میزان بهره‌وری کارکنان

میزان بهره‌وری کارکنان میزان تولید یا خدمات ارائه‌شده توسط کارکنان در واحد زمان است. این شاخص نشان می‌دهد که کارکنان تا چه حد کارآمد هستند. میزان بهره‌وری کارکنان بالا نشان‌دهنده این است که کارکنان از مهارت‌ها و دانش خود به طور موثری استفاده می‌کنند.

هزینه‌های منابع انسانی

هزینه‌های منابع انسانی مجموع هزینه‌های مربوط به استخدام، آموزش، جبران خدمات و سایر موارد مرتبط با نیروی کار است. این شاخص نشان می‌دهد که سازمان چقدر برای نیروی کار خود هزینه می‌کند. هزینه‌های منابع انسانی بالا نشان‌دهنده این است که سازمان باید برای کاهش هزینه‌های منابع انسانی اقداماتی انجام دهد. علاوه بر این شاخص‌های کلیدی، سازمان‌ها می‌توانند سایر شاخص‌های منابع انسانی را نیز در نظر بگیرند. انتخاب شاخص‌های مناسب برای یک سازمان یا بخش منابع انسانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اهداف سازمان، ماهیت صنعت، اندازه سازمان و سایر عوامل. 

جمع‌بندی

شاخص‌های ارزیابی نیروی انسانی، معیارهایی هستند که برای اندازه‌گیری عملکرد نیروی کار و فرآیندهای منابع انسانی استفاده می‌شوند. این شاخص‌ها می‌توانند به مدیران منابع انسانی کمک کنند تا عملکرد بخش منابع انسانی را ارزیابی کنند و اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد انجام دهند. اهداف شاخص‌های منابع انسانی باید این خصوصیات را داشته باشند:

• عملکرد بخش منابع انسانی را ارزیابی کنند
• معیارهای بخش منابع انسانی را پیگیری کنند
• ارتباط بین بخش منابع انسانی و سایر بخش‌های سازمان را بهبود بخشند
• ارزش بخش منابع انسانی را به سازمان نشان دهند