تعطیلی کاری چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

فلسفه تعطیل کاری به حفظ تعادل زندگی و کار، بهبود رفاه کارکنان، ارتقای بهره فلسفه تعطیل کاری به تأمین استراحت و تعادل مناسب بین زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد می‌پردازد. تعطیل کاری به عنوان فرصتی برای استراحت و بازیابی انرژی برای کارکنان محسوب می‌شود. این استراحت و تعطیلات منظم کارکنان را قادر می‌سازد تا از خستگی و فشار کاری جدا شده و انرژی و انگیزه‌ی لازم را برای بهترین عملکرد در محیط کار به دست آورند. در این مقاله در خصوص جزئیات، مواد قانونی و فرمول محاسبه تعطیل‌کاری 1403 آن نکاتی ذکر کرده‌ایم:

تعطیل‌ کاری چیست؟

تعطیل کاری به معنی کار کردن در روزهای تعطیل رسمی، مانند روز جمعه یا سایر تعطیلات مناسبتی است. بر اساس قانون کار، کارگران در روزهای تعطیل رسمی باید استراحت کنند و از حقوق و دستمزد کامل خود برخوردار باشند. در صورت نیاز به کار در روز تعطیل، کارگر موظف به انجام کار است، اما باید از مزایای اضافی به شرح زیر برخوردار شود:

• دریافت دستمزد به اضافه ۴۰ درصد اضافه کاری برای ساعات کارکرد در روز تعطیل.
• استفاده از یک روز تعطیل جایگزین در هفته بعد.

توجه به این نکته ضروری است که کار کردن در روزهای تعطیل اختیاری است و کارگر می‌تواند از انجام آن خودداری کند. همچنین در صورت توافق کارگر و کارفرما، می‌توان به جای پرداخت اضافه کاری، روز تعطیل جایگزین به کارگر داده شود.البته کسانی هستند که به صورت شیفت کاری هستند و روزهای تعطیل یا غیر تعطیل در دستمزد آنها تفاوتی ایجاد نمی کند

قانون تعطیل کاری

در ماده ۶۲ قانون کار روز جمعه برای کارگران تعطیل هفتگی است. مزد و مزایا و حق بیمه روز جمعه باید بدون حضور کارگر در کارگاه پرداخت شود. در ماده ۶۳ نیز تعطیلات رسمی تقویم کشور و ۱۱ اردیبهشت به عنوان روز کارگر برای کارگران تعطیل با مزد است.
با تلفیق مفاد مواد ۵۱ و ۶۲ و ۶۳ قانون کار چنین نتیجه گیری می‌شود: اگر کارگر در روزهای تعطیل رسمی کار کند و به جای آن روز دیگری تعطیل نشود باعث افزایش ساعات کار کارگر از مدت ساعات کار موظفی و در نهایت اضافه کاری می‌شود. عنوان تعطیل کاری همان اضافه کاری است و این عنوان عرف شده و در قانون کار تعطیل کاری وجود ندارد.

فرمول محاسبه تعطیل‌ کاری

مبلغی که به عنوان دستمزد تعطیل کاری به کارگر پرداخت می‌شود، بیشتر از حقوقی است که به طور روزانه به کارگر پرداخت می‌شود. برای محاسبه دستمزد تعطیل کاری، یک ضریب خاص را به مبلغ روزانه حقوق کارگر اضافه می‌کنیم. دستمزدی که به کارگر بابت انجام کار در روزهای تعطیل پرداخت می‌شود، ۴۰% بیشتر از حقوق روزهای عادی است. به عنوان مثال، اگر حقوق روزانه کارگر برابر با ۱۰۰ هزار تومان باشد، در صورتی که در روز جمعه کار کند، باید مبلغ ۱۴۰ هزار تومان را از کارفرما دریافت کند. این تفاوت به این دلیل در نظر گرفته شده است که کارگر از یک روز تعطیل رسمی به کسب و کاری که در آن مشغول به فعالیت است، کمک کند و به آن توجه کند.

دستمزد روزانه اضافه‌کاری = تعداد ساعات اضافه‌کاری در روز × ۱۴۰% × (۷/۳۳ ÷ دستمزد روزانه)

دستمزد ماهیانه اضافه‌کاری = تعداد ساعات اضافه‌کاری در ماه × ۱۴۰% × (۷/۳۳ ÷ دستمزد روزانه)

تفاوت بین تعطیل کاری، جمعه کاری و اضافه کاری

به لحاظ حقوقی تعاریف متفاوتی برای تعطیل‌کاری، جمعه‌کاری و اضافه‌کاری وجود دارد. در صورت توافق کارگر و کارفرما، می‌توان به جای پرداخت اضافه کاری در هر سه مورد، روز تعطیل جایگزین به کارگر داده شود.

تعطیل کاری

به معنی کار کردن در روزهای تعطیل رسمی، مانند روز جمعه یا سایر تعطیلات مناسبتی، است. بر اساس قانون کار، کارگران در روزهای تعطیل رسمی باید استراحت کنند و از حقوق و مزایای کامل خود برخوردار باشند. در صورت نیاز به کار در روز تعطیل، کارگر موظف به انجام کار است، اما باید از مزایای اضافی به شرح زیر برخوردار شود:

• دریافت دستمزد به اضافه ۴۰ درصد اضافه کاری برای ساعات کارکرد در روز تعطیل.
• استفاده از یک روز تعطیل جایگزین در هفته بعد.

جمعه کاری

به معنی کار کردن در روز جمعه، که به طور عادی جزو روزهای تعطیل هفتگی است، است. طبق قانون کار، کار کردن در روز جمعه اختیاری است و کارگر می‌تواند از انجام آن خودداری کند. در صورت تمایل کارگر به کار در روز جمعه، وی از مزایای زیر برخوردار می‌شود:

• دریافت دستمزد به اضافه ۴۰ درصد اضافه کاری برای ساعات کارکرد در روز جمعه.
• در صورت توافق کارگر و کارفرما، می‌توان به جای پرداخت اضافه کاری، روز تعطیل جایگزین به کارگر داده شود.

اضافه کاری

به معنی کار کردن بیش از ساعات تعیین شده در روزهای غیر تعطیل است. حداکثر ساعات اضافه کاری در هر روز ۴ ساعت و در هر ماه ۱۴۴ ساعت است. کارگر برای ساعات اضافه کاری، علاوه بر دستمزد عادی، مشمول دریافت اضافه کاری نیز می‌شود. میزان اضافه کاری ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد عادی برای هر ساعت کار است.

تفاوت‌های کلیدی

• روز انجام کار: تعطیل کاری در روزهای تعطیل رسمی، جمعه کاری در روز جمعه و اضافه کاری در روزهای غیر تعطیل انجام می‌شود.
• اختیاری بودن: کار در روزهای تعطیل و جمعه اختیاری است، اما اضافه کاری در صورت نیاز کارفرما و با توافق کارگر انجام می‌شود.
• مزایا:

• تعطیل کاری: ۴۰% اضافه کاری + یک روز تعطیل جایگزین
• جمعه کاری: ۴۰% اضافه کاری (یا روز تعطیل جایگزین با توافق)
• اضافه کاری: ۴۰% اضافه کاری

ضریب تعطیل‌ کاری

ضریب تعطیل کاری در واقع همان درصد اضافه کاری است که به دستمزد کارگر برای کار کردن در روزهای تعطیل رسمی تعلق می‌گیرد. ضریب تعطیل کاری فقط برای کار در روزهای تعطیل رسمی اعمال می‌شود. این عدد شامل اضافه کاری انجام شده در روزهای تعطیل نیز می‌شود. در صورت توافق کارگر و کارفرما، می‌توان به جای پرداخت اضافه کاری، روز تعطیل جایگزین به کارگر داده شود.

میزان ضریب تعطیل کاری

• ۴۰ درصد: این ضریب برای کار در روزهای تعطیل رسمی، به غیر از روز 11 اردیبهشت (روز کارگر) اعمال می‌شود.
• ۱۰۰ درصد: این ضریب برای کار در روز 11 اردیبهشت (روز کارگر) اعمال می‌شود.

تعطیل کاری برای چه افرادی است؟

تعطیلی کاری شامل اشخاصی است که در ارگان‌های دولتی مشغول به کار هستند و از مزایا و حقوق مربوط به اشتغال در این ارگان‌ها بهره‌مندند. این اشخاص می‌توانند با انجام اضافه‌کار یا کار در روزهای تعطیل، درآمد بیشتری کسب کنند. تعطیلی کاری بر اساس ساعات اضافه کاری محاسبه می‌شود، اما در صورت کار در روز جمعه، بر اساس ماده ۵۹ قانون کار، ۴۰٪ بهره اضافه برای مزد روزانه کارگر محاسبه می‌شود.

اجبار به کار در روزهای تعطیل

در برخی از شرکت‌های و مجموعه‌های کاری دیده شده که کارفرما به اجبار کارگران را در روزهای تعطیل وادار به کار می‌کنند. برای بسیاری از کارکنان این سوال مطرح می‌شود که آیا این عمل کارفرما قانونی است؟ در پاسخ باید در نظر داشت در صورتی که کارفرما در روزهای جمعه و تعطیل رسمی بدون توافق و رضایت کارگران، آنان را به اجبار به کار ببرد، براساس قانون کار، به او اتهام کار اجباری وارد خواهد شد. کارفرمای متخلف نیز براساس قوانین مربوطه محکوم به پرداخت اجرت المثل کار انجام شده و پرداخت خسارت به کارگر است.

جمع‌بندی

در کنار استراحت و تجدید نیرو، تعطیل کاری نقشی مهم در توازن زندگی و کار ایفا می‌کند. این توازن میان زمان و انگیزه برای کار و زمان و توجه به زندگی خانوادگی، سلامت روانی و جسمی را تأمین می‌کند. افراد با استفاده از زمان تعطیل، می‌توانند به فعالیت‌های خود علاقه‌مند شوند، به سلامت خود توجه کنند و روابط اجتماعی و خانوادگی خود را تقویت کنند. تعطیل کاری می‌تواند باعث بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری کارکنان در محیط کار را نیز به همراه داشته باشد و محاسبه تعطیلی کاری 1403 را به صورت کامل در این مقاله شرح داده ایم.